Domino Etkisi

Şii liderin bağımsızlık referandumuyla ilgili görüşleri şu anlama gelmektedir: Kürdlerin geleceğiyle ilgili birsorun söz konusu olduğu zaman, burada karar verici olan başta Irak’tır. Elbette, Türkiye, iran, Suriye gibi devletlerin karar veme hakları da vardır. Bu konuda Kürdlere söz düşmez.

İsmail Beşikci

23.07.2017, Paz | 07:14

Domino Etkisi
Makaleyi Paylaş

Şii Ulusal Konseyi Başkanı Seyyid Ammar El Hekim, 16 Temmuz 2017 günü Bağdat’da yaptığı bir konuşmada Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde, 25 Eylül 2017’de yapılacak referandumun bölgede domino etkisi yaratacağını söyledi.

Şii Lider, Kürdlerin Irak’tan ayrılmasının, tüm bölgede bölünme tusunamisi yaratacağını vurguladı. Irak Yüksek İslam Konseyi Başkanı Seyyid Ammar el Hekim, referandum kararınıın geri alınmasını ve iptal edilmesini de istedi .Şii liderin bağımsızlık referandumuyla ilgili görüşleri şu anlama gelmektedir: Kürdlerin geleceğiyle ilgili birsorun söz konusu olduğu zaman, burada karar verici olan başta Irak’tır. Elbette, Türkiye, iran, Suriye gibi devletlerin karar veme hakları da vardır. Bu konuda Kürdlere söz düşmez.

Kürdler için ne doğrudur, ne yanlıştır, ne yararlıdır, ne zararlıdır, ne iyidir, ne kötüdür… bunları belirleyecek olan Kürdleri yöneten devletlerdir. Kürdler, bunları belirleyecek olgunlukta değildir. Biz, Kürdler için neyin doğru, neyin yararlı, neyin iyi olduğunu söylüyoruz. Referandumun, Kürdler için doğru olmadığını, yararlı ve iyi olmadığını söylüyoruz. Kürdlerin bizi dinlemekten başka seçeneği yoktur.

Irak Yüksek İslam Konseyi Başkanı Seyyid Ammar el Hekim aynen bunu söylemek istiyor. Bunu söylerken de İran, Türkiye, Suriye adına da konuştuğunu anlamak kolaydır.

Şii lider, Ammar el Hekim, Kürdlerin kendi geleceklerini belirleme yolundaki çabalarını böyle değerlendiriyor. Ortadoğu’nun başka bir sorununda, Filistinli Arapların kendi geleceklerini belirleme konusunda yürüttükleri çabalar için şüphesiz çok zıt sözler söyleyecektir. ‘ Filistinlilerin, İsrail karşısında, kendi geleceklerini belirleme konusunda yürüttükleri mücadeleye elbette çok saygılıyız. Bu çabaları sonun kadar destekliyoruz,’ gibi… Burada Arap ı rkçılığı, Arap ayrımcılığı çok çarpıcı bir şekilde kendini açığa vuruyor.

Şii Lider Seyid Ammar el Hekim’in sözleri, Kürdlerin, Kürdistan’ın içinde bulunduğu durumu anlatması bakımından önemlidir. Bu açıklama bir bakıma, Kürdlere yapılan tarihsel haksızlığın da itirafı olmaktadır.

1920’ lerde, Milletler Cemiyeti döneminde, Yakındoğu’da, Ortadoğu’da bir statüko kurulmuş ama bu statüko Kürdlere bir statü vermemiştir. Buna Sykes-Picot statükosu denebilir. Sömürge bir statüdür, Kürdler, Kürdistan sömürge bile değildir.

1920’lerde, Ortadoğu’da birçok devlet kurulmuş. Bu devletler arasında çeşitli anlaşmazlıklar, sorunlar var. Kürdler/Kürdistan bölünmüş, parçalanmış, paylaşılmış. Bu devletler arasında Kürdistan, bunları

birbirine bağlayan çimento görevi görmüş. Kürdlerdeki, Kürdistan’daki bir kıpırdanma, bu devletleri yapıştıran çimentonun etkisini kaybetmesi, bu devletlerin dağılması anlamın geliyor. Referandum, bu siyasetçiler tarafından böyle değerlendiriliyor.

Bu devletlerin her biri için statükoyu sürdürmek çok önemli bir konu. Yüksek İslam Konseyi Başkanı Ammar el Hekim, Syekes-Picot statükosunun aynen sürüp gitmesini istiyor. Bunun yolu da kendisi için İstediğini Kürdler/Kürdistan için katiyen istememek oluyor. Kürdlerin/Kürdistan’ın bölünmüş, Parçalanmış, paylaşılmış durumu aynen sürüp gitsin… deniyor. Kürdler/Kürdistan bir statü sahibi olmasın deniyor…Sünni İslam da Şii İslam da aynı şeyleri düşünüyor. Sünni İslam, Saddam Hüseyin döneminde, Kürdlere çok büyük zulüm yaptı. .Bu sadece Saddam Hüseyin döneminde değil, Irak’daki bütün iktidarlar döneminde böyle oldu. Bugün, Irak’daki Şii iktidarın, Irak Yüksek İslam Konseyi, Irak Şii Ulusak Konseyi gibi siyasi iktidara talip olanların referandum karşıtlığını dile getiren açıklamaları, ‘aynı zulmü biz de yaparız…’ tehdidini de içeren açıklamalardır. Kürdler’e, Yakındoğu’da, Ortadoğu’da, zulüm yapan devletler, hala zulüm kurgulayan devletler, hep Müslüman devletllerdir. Sünni İslam’ın veya Şii İslam’ın iktiadar olması, zulümde bir değişiklik yaratmıyor..

Saddam Hüseyin, Kürdistan petrolünden elde ettiği gelirin bir kısmıyla, savaş araç ve gereçleri alırdı, Savaş uçakları, Zırhlılar, zehirli gazlar, mayınlar vs. Kürdistan’a bunları gönderiridi. Örneğin, ‘en zehirli gaz hangisidir, deneylerinde çok para harcandı. 1983-1988 arasında, hem zehirli gazların ham maddelerinin alımında, hem üretiminde, bu konuda çalışan uzmanlara çok para harcandı. Sovyetlere Birliği’nden gelen 72 uzmanın bu konuda çalıştığı biliniyor. Bunlar, Kürdistan’ı yakıp yıkan politikalardı. Kürdler bu uygulamalardan şüphesiz çok mağdur oldu. Ama bu politikalar enfal, soykırım, Irak ‘ı hiçbir zaman ihya etmedi, Irak, hala birçok sorun yaşayan bir devlet… Daha doğrusu, artık Irak diye bir devlet yok…

Aşağıda belirtilen kitaplarda, bu konuda önemli, ayrıntılı anlatımlar var: Irak’ta Soykırım, Kürdlere Karşı yürütülen, Enfal Askeri Harekatı,, Ortadoğu, İnsan Hakları İzleme Örgütü, çev. Ümit Aydoğmuş, Avesata, 2001 İstanbul Kennet R. Timmerman, Ölüm Lobisi,, Batı Irak’ı Nasıl Silahlandırdı? Çev. İbrahim Bingöl, Avesta, 2002 İstanbul Kenan Makiya, Vahşet ve Sessizlik, Savaş, Diktatörlük, Başkaldırı ve Arap Dünyası, Çev. Arif Karabağ,, Avesta 2002, İstanbul Jonathan C. Randal,, Bunca Bilgiden Sonran Ne Bağışlaması, Çev. Faysal Nerse, Avestas, 1998, İstanbul Irak yöneticileri, hala, bu tür politikalarla, Kürdlerii dize getirebileceklerini düşünüyorlar. Irak yöneticilerinin, bu tür politikaların yaşam bulamayacağını artık anlamaları gerekir. Kürdlerde de,Kürdistan da da bu konularda yoğun bir bilinç gelişmiştir. Bu bilincin gün geçtikçe yoğunlaştığnın,, yaygınlaştığının bilinmesi önemlidir.. Kürdleri mağdur ederek Iarak’ı ihya etmek artık mümkün değildir.

***.

Irak Yüksek islam Konseyi Başkanı Seyyid Ammar El Hekim, ve Kürdlerin Iarak’tan ayrılıp bağımsızlık ilan etmelerine karşı olan diğer siyasetçiler sık sık İslam kardeşliğinden, ümmet kardeşiliğinden söz ediyorlar. Enfal, Halepçe, Kürd soykırımı dile getirildiği zaman da, ‘yine yaparız…’ gibi, Kürde nefretlerini dile getiren sözler söylüyorlar. Bu kem sözleri susturmanın, etkisiz bırakmanın tek yolu, 25 Eylül 2017 de, referandumun gerçekleştirilmesidir. % 80-85 civarında olumlu oy, bunların sesini kesecek etkisiz bırakacaktır.

Not: Yaşar Abdüsselamoğlu, Domino Etkisi başlıklı bir yazı yayımladı. (bas, Sayı 27, 17-24 Temmuz 2017, s.9) Yaşar hoca, bu yazısında, referandumun muhtemel etkilerini analiz etmektedir.

16865 kişi tarafından görüldü.
Son Güncellenme:15:15:27

İsmail Beşikci

Yazarın Önceki Yazıları

Newroz 2024 Akre Üç Kitap Hazro Beyleri Simurglar Mehmet Bayrak’ın Kürt Kimliği Mücadelesi Şeyh Said Direnişi İle İlgili İki Kitap Diyarbakır Kitap Fuarı 2023 Ermeni ve Rum Mallarının Türkleştirilmesi Ehmedê Xanî’nin Hatırası Üzerine Abdurrahman Önen-Erdnîgarîya Kurdistanê Kürtler ve Güller Cilt 3 ‘49’lar’, ‘55’ler’, ‘23’ler’ … 'Yaşamın Kıyısında' Behdinan, Barzan, Milli Lider Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler(II) Suyu Arayan Halklar Aşiretten Ulusallığa Doğru Kürtler Yüzüncü Yılında Lozan Antlaşması Son Kız ‘Deniz’in Ütopyası’ Üzerine Rudaw TV Stockholm Kürd Sürgün Müzesi Üzerine Düşünceler Lozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan II Lozan Konferansı, Kürdler ve Kürdistan Diaspora Kürdleri Mele Mıstefa Barzani Ulusal Müzesi Rovîyê Xasûk Barzani ve Kürt Ulusal Özgürlük Hareketi III Kendi Kendini Yönetme Hakkı ‘Ayrılıkçı Yazılar’ Peywend Yayınları Duhok Üniversitesi’nin 30. Yılı Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne II Kürtçülük Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti’ne Kürd Aydınları II Bedirhan Epözdemir’in Anıları Seyidlik-Şeriflik Kürdizade Ahmed Ramiz Medreseler-Üniversiteler Medya Kitabevi Birleşmiş Milletler ve Kürdler Mülteci Yaşamlar Öncü Bir Kürt Aydını 59 Yıl Sonra Şemdinli Kemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu III Ortadoğu Bir Ailenin Son 200 Yıllık Tarihi Tarih Okumaları, Kürdlerin Hikayesi Hewler’de, Soran’da ve Cambridge Koleji’nde Konferans Theodor Herzl Bize Ne Anlatıyor? Aforizmalar Son Yolcu Irkçılık Hakkında … Aydınlar Hakkında… Latife Fegan’ın Anıları Adil Yargılama/Yargılanma Mümkün mü? Kürd Aydınları İlim-Bilim Kürdçe Derslerinin Önemi Yaş 83…* Mezopotamya Uygarlığında Hakkari Kemalizm Ve Kürd Ulusal Sorunu - II Bediüzzaman’ın Hançeri Doğu-Güneydoğu Dernekleri Platformu* Destar Kitap-Kafe Kürdistan’ın Güney'ine Seyahat Kürd Tarihinin Yazılı Ana Kaynakları Bingöl-Van Gezi İzlenimleri Göbekli Tepe Hakkında… Güvenlik Munzur Çem’in Anıları Derve Cendere II Saatin İçindeki Sır Mehmet Öncü Kitapları Zarema, Yahudi Devleti Juli’nin Sesi ‘Ateşte Doğanlar’ Kadri Hoca… Kürt Hâkim Alevilik Üzerine II ‘Aleviler ve Sosyalistler’ Kitabı Üzerine Uygur Türkleri Başkanlık Seçimleri, ABD Üniversite Raporu OFra Bengio’nun Kürd Liderlere Eleştirisi Dr. Said Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Maaş Sorunu… Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde PKK-Haşdi Şabi İşbirliği Ama Onlar Kardeştiler… Mustafa Suphi ‘Kürdistan Ortadoğu’nun Polonya’sıdır’ İSkan Tolun II Kürt Dil Hareketi (Harekata Zımanê Kurdî) II ‘Doğumun Ölümü’ Kürt Dil Hareketi (Hereketa Zimanê Kurdî) Kürdistan Bayrağı’nın ve KDP Binasının Yakılması Üzerine… Ermeniler, Kürdler, Azeriler Devrimci Doğu Kültür Ocakları Eylül 2020 Kürdler-Kürdistan Bir AİHM Başkanı Halepçe arşivlerinin yakılması ve KDP’ye saldırı Devran İskan Tolun Woodrow Wilson Harf Devrimi’nin Kürdler İçin Anlamı Mehmet Elbistan Kürtler, Şehir Şehirlileşme ‘Kürt Çalışmaları…’ Zini Gediği Katliamı Kürd Tarihini Kürdlerin Yazması… ‘Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ II ’Kürtlerin Kürt Olmama Hakkı’ Değinmeler-2 Irkçılık Üzerine Seyid Ahmed Cebari Şengal, Afrin Mustafa Selîmî Kemalizm ve Kürd Ulusal Sorunu Orhan Kotan’ın Şiiri Leylan - II Kürt Meselesiyle İlgili Bir Projen Var mı? Leylan Xwebûn Orta Karadeniz’de Etnisite İlişkileri Alevilik Üzerine… Güvenli Bölge Duvarımızı Yapamadık… Doktor Said Alevilik ve Tarihi Bitlis ve Ahalisi 1916 Kürd Tehciri Bir Diplomatın Anıları Xızır Nasıl Ali Oldu? Kürd Tarihi Üzerine Gözlemler Adıyla Çağırmak Kürdistan’ın Güneyinde Soykırım Kürdlerin Tarihi Milliyetçilik Üzerine Hong Kong, Kürdistan ‘Kürtlerle Türkler’ Ortadoğu’da Devletlerin Kurulması Abdurrahman Qassemlu’nun Katledilmesinin 30. Yıldönümü Üniversitenin Bilim Anlayışında Temel Sorunlar Cumhuriyet, 19 Mayıs 2019 'Özgürlük İçin Sanat' Helsinki’de Sosyal Forum Teknoloji, Bilim, Eğitim Milletler Cemiyeti Döneminde Kürdler/Kürdistan Hewler - Duhok - Zaho Bir Tartışma Üzerine… Dönemin Romanları Eleştirilerin İzinde Rêya Heqîyê (Alevilik) ABD Ziyareti - IV ABD Ziyareti - III ABD Ziyareti - II ABD Ziyareti - I Berlin’de Dersim 37-38 Paneli Başur’da Siyaset Duhok-Hewlêr Gezisi Kürdçe Yasaklarının İşlevi ‘Aleviliğin Doğuşu’ II ‘Kimliksiz Çığlıklar’ Türkiye’de Adalet Arayışları 'Aleviliğin Doğuşu' Kürdlere Soykırım… Moskova’da Kürd Konferansı Cevat Geray’a Sevgi… Bilim Ahlakı Mahallenin Arkadaşları Selahattin Demirtaş’ın Şarkısı Canip Yıldırım Kütüphanesi Devşirmeler ve Devletsizler Dağ Kavmi - II Adaylar… Dağ Kavmi -I Geleceğini Belirleme Hakkı ve Kürdler Farhad Daftary, Şiilik Alevilik Şiizm ‘Türklük Sözleşmesi’ Timure Halil Hakkında … Düşmanlarını Sevindiren Bir Halk… Celal Talabani... Kürdler Zoru Başardı… Bağımsızlık... Güvenlik... Referandum-Bağımsızlık Tartışmaları Danimarka Seyahati Sekesûr’da Kürd-Alevi Soykırımı İnsanlık Araştırmaları Merkezi Fahriye Adsay’ın Eleştirileri Üzerine… Bir Kürd... İki Kürd... Üç Kürd Yezda... Ermeniler, Kürdler… Yeni Bir KDP Kurma Çalışmaları Hasta Adam Avustralya Gezisi Hayatımdan Kesitler Birey Toplum İlişkileri Peşmergelik Yüce Bir Değerdir Kaderine Küsmek Kürd Halkının, Kürdistan’ın Başı Sağolsun… Kürdistan’ın Hayırlı Evladı Doktor Said Suriyeli Mülteciler Parlamento Milli Düşünce Sempozyumu Desmond Fernandes Kürtlerin Bulunduğu Ülkeler Bölünemez!... Kürtler Ne İstiyor? Eşkiya 28 Devlet Bağımsız Kürdistan’ı Tanımayacak... Devlet, İslam, Kürdler ve Darbe Pencinarîler II Pencinarîler I Azim... 'Afrika Edebiyatı' Üzerine… Yaresan (Ehl-i Hak) Rêya Heqîyê, Ezdan Zağros’un Ötesine… Süleymaniye Merkez Güvenlik Karargahı 'Peçar Tenkil Harekatı/1927' Üzerine Birkaç Söz İttifaklar Mahmut Yeşil’e Sevgi… Tunceli Kanunu, Getirdiği Esaslar ve Devletin Asimilasyon Planları Yakındoğu’nun İmhası ve Pontus Sorunu Keşiş’in Torunları Dersimli Ermeniler Anlıyorum Ama Konuşamıyorum 1128 Akademisyen Yaşar Kaya Alevilik... Elveda Güzel Vatanım Alevilerin Kitabı Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan III Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan II Uluslararası Barışı Kurma Çabaları, Kürdler/Kürdistan (I) Komkurd-An Nelson Mandela - Aziz Sancar Barış, Yüzleşme, Müzakere İBV Hewler Temsilciliği 558. Oturma Şengal’i Ziyaret Şengal TBMM Kürdlerde/Kürdistan’da Ana Sorun Özyönetim Üzerine... Norveç Seyahati Alaine Tuoraine’e Eleştiri Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde Yönetim Zaafları Güneşin Krallığı Keyakisar Barzani bir dönem daha görevde kalmalıdır Temel şart Kürdistan Ordusu! Girê Spî'nin Kurtarılması... Üniversitenin Ana Sorunu Mardin: Hüzünlü Kent Alevilik-Müslümanlık Osmanlılar ve Acemler Arasında Kürdler İslam’ın barış, huzur, adalet ve eşitlik anlayışı Kerbela’da son buldu Kürd Kültürü Neden Yağmalanıyor? Kürd Êzidîlerin Azizesi 'Begê' İki Olay Üzerine Düşünceler Barış ve Çözüm Süreci - III Eleştiriler Ev Jin û Mêrê bi Maskê Barış ve Çözüm Süreci - II Murat Bozlak’a sevgiler... Barış ve Çözüm Süreci… Rejim, İslamileşme, Kürdler/Kürdistan Alman Şarkiyatçı Dr. Friç Soykırımlar ve Devletsiz Halklar IŞİD’in Zuhuru Şeyh Ahmet, IŞİD Saldırıları ve Osman Baliç'in Katili Ulusların Kendi Geleceklerini Tayin Hakkı ve Kürdler/Kürdistan Bitlis Anıları, 1960’lı Yıllarda Bitlis’de Yaşam Uluslararası Bitlis Sempozyumu Barzaniler Değinmeler İfade Özgürlüğü ve ABD Türk Siyasal Kültürü Üzerine… Birleşik Krallık, Fransa, Kürdler/Kürdistan Anti-Kürd Uluslar arası Nizam Kürd/Kürdistan incelemelerinde temel soru... Ulus İnşa Sürecinde Dilin Rolü Mustafa Barzani'yi sevgiyle anıyoruz Düşün Hayatında ve Edebiyatta Kurumlaşmalar Yakındoğu’nun İmhası,1915 Ermeni Soykırımı ve Hrant Dink’in Katledilmesi Resmi İdeolojinin Temel Özelliği Roboski – Goyiler Türk-İslam Sentezi ve Kürd Sorunu Kürdistan sorunu her şeyden önce duruş sorunudur Barış
x