Kürtlerin Guernica’ları çok, Picasso’ları var mı?

Pablo Piasso(1881-1973), 20. yüzyılın en büyük ve eserleri ile en etkili ve çok yönlü resim sanatçılarındandır.

İspanya Malaga’da doğan Picasso, bir resim öğretmeninin oğlu olarak babası tarafından yeteneğini keşif etti ve resim yapmaya teşvik etti. Picasso resim sanatında merkezi durumda olan Paris’e gider. Bir arkadaşının intihar etmesi ardında, “Mavi dönem” dediği mavi kalemle hüzünlü mavi resimler çizer.

1904 yılıyla beraber, daha sıcak tonlara kayar ve sirk oyuncularının ve palyaçoların görsellerine odaklanmaya başlar ve buna “Gül Zamanı” der.

1907 yılında Picasso, kadın güzelliğinin batı ölçütlerinden ayrılarak, Polonyalı, İberyalı, Afrıkalı heykellere figür olacak modeller yapar.

Rönesans’tan beri tek nokta kuralının perspektifini reddederek, arkadaşı Georges Braque ile birlikte 1917’den resim sanatının rotasını farklılaştırır. Sürekli olarak resme olan yaklaşımını gözden geçirir ve tek renkli kübist resimlerine renk katar. Daha sonraları Üç Müzisyen(1921) adlı resminde kübist unsurları, figürlerin dinamik ritmini yakalamak için, canlı renklerle ve motiflerle birleştirir.

1920’lerin sonlarında Picasso gerçeküstücü akıma dahil olmaya başlar. Yarı hayvan, yarı insan resimlerini kamalayarak çizer. 1930’ların sonlarına doğru “Kuyruğundan Yakalanan Arzu”(1941) isimli gerçeküstücü bir tiyatro yazar.

Picasso’nun eserleri, İspanyol İç Savaşı’nın başlangıcından sonra, 1930’lardan itibaren sosyalist düşünceleri benimsemesi ile bu düşünceleri resimlerine de yansıttığı görülür. Bu sürecin en iyi bilinen resmi “Guernica Tablosu” çizimidir.

II. Dünya Savaşı boyunca Picasso, şöhretinin onu koruduğu, Nazi işgali altındaki Paris’te yaşar. Picasso’nun yaratıcı enerjisi, kendisinin yaşlanmasıyla zayıflamadı, ölene kadar resimler, taş baskı ve çizimler yapmayı sürdürdü. Şimdi Picasso’nun eserleri, Paris, New York, Malaga, Barselona’daki Picasso adına kurulan müzelerinde sergili duruyor.

***

Guernica Tablosu

Pablo Picasso’nun Guernica tablosu; Modern savaş halinin şok edici ve güçlü bir görselidir. İspanya İç Savaşı(1936-1939) boyunca Alman bombardıman uçaklarınca yıkılan küçük bir kasaba üzerine işlenmiş bir karmaşa atmosferini betimler.

Ocak 1937’de İspanya’nın Cumhuriyetçi hükümeti, Paris’te yapılacak Uluslararası Sergi için dönemin en bilinen ressamı olan Pablo Picasso’dan bir resim sipariş eder.

26 Nisan 1937’de faşist yetkililer tarafından yönlendirilen faşist Alman bombacıları, Kuzey ispanya’da Guernica adlı Bask kasabasını yıkarlar. Bu aslında, insanlık tarihinde kayıtlara geçen ve sivil hedefler üzerine atılan ilk hava saldırısı bombardımanı olarak geçer. Burada bir parantez açarak; 1919’da Güney Kürdistan’da İngiliz uçaklarının Kürt halkının ve Şeyh Mahmudê Berzenci güçlerinin üzerine yağdırdığı bombaları da bu ilklerin arasında saymamak abes olur.. ama!!! Guernica olayından çok etkilenen Pablo Picasso, Cumhuriyetçilerin bir taraftarı olarak, uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmek için, 3.35x7.62 = 25 metre 53 cm kare ebadında bir duvar resmi ile öne çıkar. Picasso’nun o zaman metresi olan Dora Maar süreci bir dizi fotoğrafla belgeler.

***

Guernica kompozisyonu:

İki dikdörtgen ve yanlardan desteklenen merkezi bir üçgenden meydana gelir.

Üçgenin tepesinde yaralı bir atın sade ışıklandırılmış kafası, tüm masum kurbanların acı çekişini iletir.

Solundaki boğa, zalimliği ve karanlığı temsil eder.

Boğanın altında yas tutan bir kadın, ölü çocuğunu, çarmıha gerilmiş oğlunu tutan Azize Meryem’in Hıristiyan görsellerini andırır bir şekilde tutar.

Resmin ayaklarında yayılmış, oturan ve elindeki kırık kılıcıyla savaş uçakları ile çarpışmayı uman, işi bitmiş bir Guernica\'lıyı temsil eder,.

Resmin sağında ızdırab içinde üç figür vardır.

Resim yapay kübizmi andıran bir biçimde yapılmıştır.

Picasso, kolaj kullanmamasına rağmen, figürlerin bir kısmı gazeteden kesilip tuvale yapıştırılmış gibi durur.

Eser, Paris Sergisi’nde sergilenmesinden sonra, İskandinavya’ya, sonra da Londra’ya gönderildi. Faşistler İspanya’da iktidarı ele geçirdiklerinde Picasso,, Guernica Tablosu’nun New York’taki Modern Sanatlar Müzesi’ne gönderilmesini ister. Resmin, ancak İspanya faşizmden kurtarıldığında, İspanya’ya iade edilmesini talep eder. Faşist General Francisco Franco’nun ölümünden sonra, resim 1981’de bugün görülebildiği Reina Sofia Müzesi’nin olduğu Madrid’e gönderilir.

***

Pablo Picasso(1881-1973), Guernica(1937)’yi çizdi!

Halepçe, Robozkî, Şengal, Kobanê ve Merivan, Serêkanîyê’yî kim çizdi ya da çizecek?

Kim çizer Kürd’ün tıpkı parçalanan ülkesi gibi, tarihin her yaprağında yaşanan Guernicalarını?

Hani Faşist Francisco Franco’nun istemi ile Gurnica’yi bombalayan bir General, Pablo Picasso’ya yanaşır ve Guernica Tablosu için kendisine;

“Bu tabloyu sen mi çizdin?” diye sorar.

Pablo Picasso da;

“Hayır… Siz çizdiniz!” der.

Faşist Francisco Franco’nun, emrindeki faşist General şaşkınca bir resme, bir Pablo Picasso’nun yüzüne bakar;

“Nasıl! Hayır ben çizmedim!” der ve Pablo Picasso’yu anlamaya çalışır.

Pablo Picasso;

“Siz Guernica’ya bombaları yağdırmadınız mı? İşte o bombaları Guernica’ya yağdıran siz faşist generaller, bu resmi de çizensiniz. Yoksa ben nerede Guernica’nın bu halini hayal edebilirdim ki?”

Bunun üzerine faşist generalin yüzü kızarır!

!!!